„Nie da się uciec od człowieka”
Powyższy cytat Marka Zagórskiego - sekretarza stanu w Ministerstwie Cyfryzacji, jest jednym z haseł podsumowujących konferencję pt. „Krajowy dialog o przyszłości pracy”, zorganizowany w dniu 7 grudnia 2016 r. w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Konferencja była odpowiedzią partnerów społecznych na przygotowania Międzynarodowej Organizacji Pracy do 100. rocznicy powstania tej organizacji w 2019 roku i związanej z tym inicjatywy „Przyszłość Pracy”. Na naszych oczach świat pracy podlega głębokim i szybkim zmianom. Postęp techniczny i technologiczny, procesy demograficzne, a także zmiany klimatyczne prowadzą do rewolucyjnych przekształceń gospodarki i rynku pracy. Zmiany te dla jednych są wyzwaniem i patrzą w przyszłość optymistycznie, a dla innych są powodem niepewności i lęku o przyszłość. Stają się wezwaniem partnerów społecznych i rządu w osiąganiu pełnego i produktywnego zatrudnienia oraz tworzenia godnych miejsc pracy.
Konferencję otworzył minister pracy Stanisław Szwed w obecności przedstawiciela Międzynarodowego Biura Pracy Nicolasa Niemtchinowa. O ważności zagadnienia i dialogu społecznym w Polsce mówiła aktualna przewodnicząca Rady Dialogu Społecznego Henryka Bochniarz.
Konferencja została podzielona na trzy bloki tematyczne:
1. Praca w społeczeństwie, gdzie prelegenci i paneliści skoncentrowali się na procesach demograficznych, zmianach klimatu i wpływie postępu technicznego i technologicznego na rynek pracy.
2. Godne miejsca pracy dla wszystkich, gdzie wyszczególniono aspekty związane z sprawiedliwością społeczną na rynku pracy, ochroną pracy, zróżnicowaniem wynagrodzeń i nietypowymi formami zatrudnienia i organizacji pracy.
3. Zarzadzanie pracą, gdzie omówiono tematy związane z regulacją i deregulacją rynku pracy, koncepcjami zarządzania instytucjami rynku pracy, zatrudnieniem pracowniczym i niepracowniczym, przechodzeniu z gospodarki nieformalnej do gospodarki formalnej, dialogiem społecznym i społeczną odpowiedzialnością biznesu.
W trzecim bloku tematycznym wśród panelistów konferencji był członek Prezydium FZZ Krzysztof Małecki, który w swoim wystąpieniu poruszył szereg kwestii związanych z pracą i rynkiem pracy. Pokreślił, że związki zawodowe są zawsze za regulacją stosunków pracy i rynku pracy jako forma ochrony pracowników przed wyzyskiem. W kwestii zarządzania instytucjami rynku pracy uwypuklił przewagę koncepcji govermance, a w szczególności good govermance nad koncepcją nowego zarządzania publicznego, które ma podejście menadżerskie i nastawione tylko na zysk. Koncepcja dobrego rządzenia zakłada konieczność zaangażowania wszystkich stron procesu pracy w współzarządzaniu opartym na praworządności, konsensusie i odpowiedzialności. Odniósł się także do ostatnich kilkuletnich prac komitetów Międzynarodowej Konferencji Pracy w Genewie, których był uczestnikiem, a które podkreślały konieczność podniesienia standardów pracy i godności pracy m. in. w aspekcie przechodzenia z gospodarki nieformalnej, w Polsce tzw. szara strefa, do gospodarki formalnej. MOP określiła minimalne standardy pracy i warunków pracy, które w tym procesie mają pomóc pracodawcom i pracownikom.
W odniesieniu do zatrudnienia niepracowniczego członek Prezydium FZZ wskazał na dobre uregulowania istniejące w Kodeksie pracy i Kodeksie cywilnym, jednak praktyka w Polsce doprowadziła do patologicznego nadużywania umów cywilno – prawnych tzw. śmieciowych i umów na czas określony. Faktem jest, że Polska jest w czołówce krajów Unii Europejskiej w ilości zatrudnienia niepracowniczego. Związane to jest także ze słabością służb kontrolnych państwa tj. Panstową Inspekcja Pracy czy kontrola ZUS. Wskazał na aspekt konieczności zawiadamiania o kontroli przedsiębiorcę na 7 dni przed rozpoczęciem kontroli, co powoduje, że nieprawidłowości zostają lepiej ukryte lub zupełnie wymazane. Obecne zmiany w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej zaproponowane przez rząd nie ułatwiają walki z patologią na rynku pracy i aspekcie nielegalnego zatrudnienia, ale także obchodzeniem przepisów ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Odniósł się także do Programu PiS z 2014 roku, w którym obecnie rządząca partia prawidłowo dokonała analizy stanu faktycznego i prawnego na rynku pracy i małymi krokami, choć w niewystarczającym stopniu, stara się naprawiać stosunki pracy w Polsce w celu podniesienia wynagrodzeń i przywrócenia godności pracy.
W konferencji uczestniczyli także członkowie Prezydium FZZ: Zygmunt Mierzejewski, Lucyna Dargiewicz i Longina Kaczmarska. Zygmunt Mierzejewski w części konferencji, gdzie zadawano pytania, opierając się na badaniach, wskazał na fakt wypierania z zakładów pracy liderów innowacyjności, którzy powinni być wspierani.
Na zakończenie Minister Pracy i przedstawiciel MOP podziękowali uczestnikom, prelegentom i panelistom za aktywność podczas konferencji, która była bardzo owocna merytorycznie, a raport z niej będzie podstawą do dyskusji i prac podczas konferencji w Stambule w 2017 roku.
Prowadzący konferencję dr Łukasz Arendt – Dyrektor IPiSS, podsumował konferencję czterema krótkimi hasłami: pierwsze wskazane w tytule „nie da się uciec od człowieka”, ale także „praca nie jest towarem”, „technologia sprzężona z człowiekiem” i „więcej równości”.
Krzysztof Małecki
